67 lines
3.9 KiB
Plaintext
67 lines
3.9 KiB
Plaintext
|
Bilgi güçtür. Ama tüm güç gibi, bu gücü kendileri için saklamak isteyenler var.
|
|||
|
|
Dünyanın yüzyıllar boyunca kitap ve dergilerde yayınlanan tüm bilimsel ve
|
|||
|
|
kültürel mirası, bir avuç özel kuruluşlar tarafından gittikçe daha fazla
|
|||
|
|
dijital ortama aktarılmış ve hapsedilmiştir. Bilimlerdeki en ünlü sonuçları
|
|||
|
|
sunan makaleleri okumak ister misiniz? Reed Elsevier gibi yayıncılara çok büyük
|
|||
|
|
miktarlar göndermeniz gerekecektir.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Bu durumu değiştirmek için mücadele edenler vardır. Açık Erişim Hareketi, uzakta
|
|||
|
|
telif haklarını imzalamayan bilim adamlarını, bunun yerine çalışmalarının
|
|||
|
|
internette herkesin erişim izni koşulu altında yayınlanmış olmasından emin
|
|||
|
|
olmasını sağlamak için cesurca mücadele etmiştir. Ancak en iyi senaryolar
|
|||
|
|
altında bile, çalışmalar gelecekteki yayınlanacak şeyler için geçerli olacaktır.
|
|||
|
|
Şimdiye kadar her şey kaybedilmiştir.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Bu ödemek için fazla yüksek bir bedel. Akademisyenleri meslektaşlarının
|
|||
|
|
çalışmalarını okuması için ödemeye zorlamak? Bütün arşivleri tarayarak, bunların
|
|||
|
|
yalnızca Google’da insanlara okuması için sağlanması? Birinci Dünya seçkin
|
|||
|
|
üniversitesindekilere bu bilimsel makalelerin sağlanması, fakat Küresel Güney
|
|||
|
|
çocuklarına sağlanmaması? Bu çirkin ve kabul edilemez.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
''Katılıyorum,'' ''Fakat biz ne yapabiliriz? Şirketler telif haklarını
|
|||
|
|
tutuyorlar, Erişim ücreti keserek olağanüstü miktarlarda para kazanıyorlar ve
|
|||
|
|
tamamen yasal — Onları durdurmak için bizim yapabileceğimiz bir şey yok.'' çoğu
|
|||
|
|
böyle söylüyor. Fakat yapabileceğimiz bir şey var, zaten yaptığımız bir şey:
|
|||
|
|
Mücadele edebiliriz.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Bu kaynaklara erişimi olanlar— öğrenciler, kütüphaneciler, bilim adamları —Size
|
|||
|
|
bir ayrıcalık verilmiştir. Dünyanın geri kalanı dışarı kilitli iken siz bu bilgi
|
|||
|
|
ziyafetinden beslenirsiniz. Ama gerek yok—gerçekten, ahlaki açıdan, yapamazsınız
|
|||
|
|
— bu ayrıcalığı kendiniz için koruyun. Siz dünya ile o bilgiyi paylaşma görevine
|
|||
|
|
sahipsiniz. Ve meslektaşlarınızla ticari şifreleri, arkadaşlarınızın indirme
|
|||
|
|
isteklerini yerine getirerek bu göreve sahipsiniz.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Bu arada kilitli durumda olanlar boş boş durmuyorlar. Siz delikler boyunca
|
|||
|
|
dolanıp, çitler üzerinde tırmanıp, yayıncılar tarafında kilitlenmiş bilgiyi
|
|||
|
|
özgürleştirip ve arkadaşlarınızla paylaşırken.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ama bu eylemin tamamı karanlık, gizli yer altı dünyasında devam ediyor. Bu
|
|||
|
|
çalmak ya da korsanlık olarak adlandırılır, bir bilgi zenginliğini paylaşmak,
|
|||
|
|
bir gemiyi yağmalayıp ve mürettebatını öldürmekle ahlaki olarak eşdeğermiş gibi.
|
|||
|
|
Ancak paylaşım ahlak dışı değil - ahlaki bir zorunluluktur. Sadece
|
|||
|
|
açgözlülüğünden kör olmuş kişiler bilgiyi arkadaşına koplayamayı reddederler.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Tabii, büyük şirketler, açgözlülüklerinden kör edilmiştir. Çalışmaları
|
|||
|
|
kapsamındaki kanunlar bunu gerektiriyor—Hissedarları daha azına ayaklanma
|
|||
|
|
çıkarırlar. Ve politikacılar onları arkalarından rüşvetle elde etmiş, kopyaları
|
|||
|
|
yapabilecek kişileri belirlemek için yasaları geçip onlara özel güç
|
|||
|
|
vermişlerdir.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Gün ışığına çıkma vakti geldi ve sivile itaatsizliğin büyük geleneğini, bu özel
|
|||
|
|
kamu kültürü hırsızlığına karşı bizim dile getirmemizin zamanı geldi.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Bilgiyi almak gerekir, her nerde saklanmış ise, kendi kopyalarımızı yapıp ve
|
|||
|
|
onları bütün dünya ile paylaşmamız gerekiyor. Telif hakkı sonlanmış ürünleri
|
|||
|
|
almamız ve arşive eklememiz gerekir. Gizli veritabanlarını satın alıp onları
|
|||
|
|
Web'e koymamız gerekiyor. Bilim dergileri indirip, paylaşım ağı dosyalarına
|
|||
|
|
yüklememiz gerekir. Gerilla Açık Erişim için mücadele etmemiz gerekir.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Tüm dünyada, bizim kadar kişiyle, sadece güçlü bir mesaj göndermeyeceğiz ayrıca
|
|||
|
|
bilginin özelleştirilmesine karşı olacağız.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Biz geçmişte bir şey yapacağız. Bize katılır mısınız?
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Aaron Swartz Temmuz 2008, Eremo, İtalya
|