67 lines
3.9 KiB
Plaintext
67 lines
3.9 KiB
Plaintext
Bilgi güçtür. Ama tüm güç gibi, bu gücü kendileri için saklamak isteyenler var.
|
||
Dünyanın yüzyıllar boyunca kitap ve dergilerde yayınlanan tüm bilimsel ve
|
||
kültürel mirası, bir avuç özel kuruluşlar tarafından gittikçe daha fazla
|
||
dijital ortama aktarılmış ve hapsedilmiştir. Bilimlerdeki en ünlü sonuçları
|
||
sunan makaleleri okumak ister misiniz? Reed Elsevier gibi yayıncılara çok büyük
|
||
miktarlar göndermeniz gerekecektir.
|
||
|
||
Bu durumu değiştirmek için mücadele edenler vardır. Açık Erişim Hareketi, uzakta
|
||
telif haklarını imzalamayan bilim adamlarını, bunun yerine çalışmalarının
|
||
internette herkesin erişim izni koşulu altında yayınlanmış olmasından emin
|
||
olmasını sağlamak için cesurca mücadele etmiştir. Ancak en iyi senaryolar
|
||
altında bile, çalışmalar gelecekteki yayınlanacak şeyler için geçerli olacaktır.
|
||
Şimdiye kadar her şey kaybedilmiştir.
|
||
|
||
Bu ödemek için fazla yüksek bir bedel. Akademisyenleri meslektaşlarının
|
||
çalışmalarını okuması için ödemeye zorlamak? Bütün arşivleri tarayarak, bunların
|
||
yalnızca Google’da insanlara okuması için sağlanması? Birinci Dünya seçkin
|
||
üniversitesindekilere bu bilimsel makalelerin sağlanması, fakat Küresel Güney
|
||
çocuklarına sağlanmaması? Bu çirkin ve kabul edilemez.
|
||
|
||
''Katılıyorum,'' ''Fakat biz ne yapabiliriz? Şirketler telif haklarını
|
||
tutuyorlar, Erişim ücreti keserek olağanüstü miktarlarda para kazanıyorlar ve
|
||
tamamen yasal — Onları durdurmak için bizim yapabileceğimiz bir şey yok.'' çoğu
|
||
böyle söylüyor. Fakat yapabileceğimiz bir şey var, zaten yaptığımız bir şey:
|
||
Mücadele edebiliriz.
|
||
|
||
Bu kaynaklara erişimi olanlar— öğrenciler, kütüphaneciler, bilim adamları —Size
|
||
bir ayrıcalık verilmiştir. Dünyanın geri kalanı dışarı kilitli iken siz bu bilgi
|
||
ziyafetinden beslenirsiniz. Ama gerek yok—gerçekten, ahlaki açıdan, yapamazsınız
|
||
— bu ayrıcalığı kendiniz için koruyun. Siz dünya ile o bilgiyi paylaşma görevine
|
||
sahipsiniz. Ve meslektaşlarınızla ticari şifreleri, arkadaşlarınızın indirme
|
||
isteklerini yerine getirerek bu göreve sahipsiniz.
|
||
|
||
|
||
Bu arada kilitli durumda olanlar boş boş durmuyorlar. Siz delikler boyunca
|
||
dolanıp, çitler üzerinde tırmanıp, yayıncılar tarafında kilitlenmiş bilgiyi
|
||
özgürleştirip ve arkadaşlarınızla paylaşırken.
|
||
|
||
|
||
Ama bu eylemin tamamı karanlık, gizli yer altı dünyasında devam ediyor. Bu
|
||
çalmak ya da korsanlık olarak adlandırılır, bir bilgi zenginliğini paylaşmak,
|
||
bir gemiyi yağmalayıp ve mürettebatını öldürmekle ahlaki olarak eşdeğermiş gibi.
|
||
Ancak paylaşım ahlak dışı değil - ahlaki bir zorunluluktur. Sadece
|
||
açgözlülüğünden kör olmuş kişiler bilgiyi arkadaşına koplayamayı reddederler.
|
||
|
||
Tabii, büyük şirketler, açgözlülüklerinden kör edilmiştir. Çalışmaları
|
||
kapsamındaki kanunlar bunu gerektiriyor—Hissedarları daha azına ayaklanma
|
||
çıkarırlar. Ve politikacılar onları arkalarından rüşvetle elde etmiş, kopyaları
|
||
yapabilecek kişileri belirlemek için yasaları geçip onlara özel güç
|
||
vermişlerdir.
|
||
|
||
Gün ışığına çıkma vakti geldi ve sivile itaatsizliğin büyük geleneğini, bu özel
|
||
kamu kültürü hırsızlığına karşı bizim dile getirmemizin zamanı geldi.
|
||
|
||
Bilgiyi almak gerekir, her nerde saklanmış ise, kendi kopyalarımızı yapıp ve
|
||
onları bütün dünya ile paylaşmamız gerekiyor. Telif hakkı sonlanmış ürünleri
|
||
almamız ve arşive eklememiz gerekir. Gizli veritabanlarını satın alıp onları
|
||
Web'e koymamız gerekiyor. Bilim dergileri indirip, paylaşım ağı dosyalarına
|
||
yüklememiz gerekir. Gerilla Açık Erişim için mücadele etmemiz gerekir.
|
||
|
||
Tüm dünyada, bizim kadar kişiyle, sadece güçlü bir mesaj göndermeyeceğiz ayrıca
|
||
bilginin özelleştirilmesine karşı olacağız.
|
||
|
||
Biz geçmişte bir şey yapacağız. Bize katılır mısınız?
|
||
|
||
Aaron Swartz Temmuz 2008, Eremo, İtalya
|